NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
84 - (1026) حدثنا
محمد بن رافع.
حدثنا
عبدالرزاق.
حدثنا معمر عن
همام بن منبه.
قال: هذا ما
حدثنا أبو هريرة
عن محمد رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
فذكر أحاديث
منها. وقال
رسول الله صلى
الله عليه وسلم:
"لا
تصم المرأة
وبعلها شاهد
إلا بإذنه.
ولا
تأذن في بيته
وهو شاهد إلا
بإذنه. وما
أنفقت من كسبه
من غير أمره
فإن نصف أجره
له".
[ش
(وبعلها شاهد)
أي مقيم في
البلد].
{84}
Bize Muhammed b. Râfi'
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdürrezzâk rivayet etti. (Dediki): Bize Ma'mer,
Hemmâm b. Münebbih'den naklen rivayet etti. Hemmâm: Bize Ebû Hureyre'nin
Muhammed Resulullah (Snllullahu Aleyhi ve Sellem)'den rivayet ettikleri
şunlardır; diyerek bir takım hadisler zikretmiş ezcümle: Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem),
«Kocası yanında iken
onun izni olmaksızın kadın oruç tutmasın, kocası yanında iken onun izni
olmaksızın evine girmeye kimseye izin vermesin, kocasının emri olmaksızın onun
kazancından kadın ne infâk ederse, sevabının yarısı kocasının olur.»
buyurdular, dedi.
İzah:
Bu hadisin ilk
cümlesini Buhârî «Nikâh» bahsinde tahric etmiştir. Onun rivayetinde «Oruç
tutmasın» yerine «Oruç tutamaz.» buyurulmuştur. Tirmizî'nin rivayeti de
öyledir.
Ebû Davud'un
rivayetinde:
«Sakın bir kadın kocası
yanında iken Ramazan ayından başka oruç tutmasın. Kocası izin verirse o başka.»
buyurulmuştur.
Ebû Hureyre hadisini
Tirmizî hasen bulmuş; İbni Hibbân ise
sahih olduğunu söylemiştir.
Ebû Davud'un
rivayetinden sarahaten anlaşılıyor ki mevzubahis oruç: Nafile oruç'dur.
Filhakika kocasının izni olmaksızın yanındaki zevcesi nafile oruç tutamaz. Çünkü
kocanın hakkı, nafile oruçdan evvel gelir. Ramazan orucu ise farz olduğu için
kocanın iznine muhtaç değildir. Zâten Ramazanda karı koca ikisi de oruç
tutmakla mükelleftirler. Bu husus ittifakıdır. Yalnız ramazanın kazası
hususunda ihtilâf edilmiş: bâzıları: «Kadın izinsiz ramazan orucunu kaza
edemez. Onu Şaban ayına te'hîr eder.» demiş; bir takımları da: Kaza orucu farz
olduğu için izine ihtiyâç bulunmadığını, kadının onu izinsiz de tutabileceğini
söylemişlerdir.
«Kocası yanında
iken...» ifâdesinden murâd: Onun mukim olmasıdır. Zîrâ seferde iken kadın
izinsiz oruç tutabilir.
Şâfi'iiler' den îmam
NevevI: «Ulemâmızdan bâzıları kadının izinsiz nafile oruç tutmasının mekruh
olduğunu söylemişlerdir. Bununla beraber izinsiz niyetlense orucu sahihdir,
tamamlaması gerekir.» demiştir.
Bu hadisin son
cümlesini Buhâri «Kitâbu'n-Nafakaat» ile «Kitâbü'l Büyû'da; Ebû Dâvûd «Zekât»
bahsinde tahric etmişlerdir.
«Kocası yanında iken
onun izni olmaksızın evine girmeye kimseye izin vermesin...» cümlesi hakkında
Nevevî: «Bu cümle kocanın rızâsı bilinmediğine hamledilmiştir. Kadın, kocasının
evine girmesine razı olduğunu bildiği kimseleri izinsiz de içeri kabul
edebilir.» demiştir.
Kadının infâk ettiği
şey'in yarı ecri kocasının olması, infâk ettiği şey aralarında ortak olduğu
içindir.
Münziri'ye göre
buradaki yarım ecirden murâd: Mecazî mânâdır. Yâni karı koca sevapta
müsavidirler. Her birine tam ecir verilecektir, iki kişi oldukları için bir
bütünün iki yarımına benzediklerinden sevapları da yarım tâbiri ile ifâde buyurulmuştur.
Bâzıları: «İhtimâl ki
karı ile kocanın ecirleri biribirine denk olduğundan bir bütünün iki parçasına
benzetilmiştir.» demişlerdir.